ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΩΛΕΙΑ

Βοηθώντας τα παιδιά να αντιμετωπίσουν την Απώλεια, το Θάνατο, τη Θλίψη

Το να λες αντίο στο γονιό σου ή σε ένα αγαπημένο σου πρόσωπο, είναι ένα από τα πιο τραγικά πράγματα που υπάρχουν. Η αποδοχή του γεγονότος αλλά και η αντιμετώπιση του είναι ιδιαίτερα δύσκολη και επίπονη για κάθε άνθρωπο, πόσο μάλλον όταν πρέπει να αντιμετωπιστεί από ένα παιδί.

Έκφραση θλίψης

Μιλώντας στα παιδιά για το θάνατο, πρέπει να προσαρμοζόμαστε στο αναπτυξιακό τους επίπεδο, σεβόμενοι την ικανότητά τους να κατανοήσουν την κατάσταση. Τα παιδιά παρατηρούν την αντιδρασή των ενηλίκων ,που τους περιτριγυρίζουν, στο θάνατο. Μάλιστα, για τα μικρότερα παιδιά, η αντίδραση των ενηλίκων παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο για το σχηματισμό των αντιλήψεων τους για την κατάσταση.

Αντιδράσεις παιδιών στην απώλεια

·        Συναισθηματικό σοκ (έλλειψη συναισθημάτων)

·        Ανώριμες συμπεριφορές (δυσκολία να χωριστούν από τους γονείς τους, επιθυμούν να κοιμηθούν στο κρεβάτι του γονέα τους)

·        Έκρηξη συναισθημάτων (αντανάκλαση συναισθημάτων που βιώνουν, όπως είναι ο θυμός, ο τρόμος, η ματαίωση)

·        Επανάληψη ερωτήσεων (συνεχείς, ίδιες ερωτήσεις τις οποίες συχνά είναι σε θέση να κατανοήσουν αλλά είναι πολύ σκληρές για να τις πιστέψουν και να τις αποδεχτούν)

Τρεις σημαντικές ερωτήσεις που θα κάνουν τα παιδιά

I.       Ποιος θα με φροντίσει;

II.     Θα αρρωστήσω;

III.    Εγώ προκάλεσα το θάνατο;

Συμβουλές για δασκάλους και γονείς

·        Αφήστε τα παιδιά να είναι οι δάσκαλοι, όσον αφορά στην εμπειρία τους, δώστε τους την ευκαιρία να πουν την ιστορία τους και γίνετε ένας καλός ακροατής.

·        Κάθε παιδί, ανάλογα με την ηλικία του, αντιλαμβάνεται τον θάνατο με διαφορετικό τρόπο και διαφορετικά συναισθήματα.

·        Η θλίψη είναι μια διαδικασία, όχι ένα γεγονός. Οι γονείς και το σχολείο πρέπει να δίνουν αρκετό χρόνο στο παιδί, να θρηνήσει με τον τρόπο του. Η πίεση για επιστριφή στις "κανονικές" δραστηριότητες του, χωρίς να του δωθεί η ευκαιρία να αντιμετωπίσει το συναισθηματικό πόνο, μπορεί να προκαλέσει περισσότερα προβλήματα.

·        Μη λέτε ψέματα ή μισές αλήθειες στα παιδιά για το τραγικό γεγονός- Αφήστε τα να σας καθοδηγήσουν αναφορικά με την ανάγκη τους για περισσότερες πληροφορίες ή διευκρινίσεις.

·        Ενθαρρύνετε τα παιδιά να κάνουν ερωτήσεις σχετικά με την απώλεια και το θάνατο.

·        Τα παιδιά μπορεί να θρηνούν με έναν απρόβλεπτο για εσάς τρόπο.

·        Αφήστε τα να ξέρουν ότι πραγματικά θέλετε να καταλάβετε τι αισθάνονται και τι χρειάζονται.

·        Τα παιδιά θα χρειαστούν την υποστήριξη σας για αρκετό διάστημα.

·        Να θυμάστε ότι η διαδικασία του πένθους είναι δύσκολη και πολύπλοκη.

·        Σημαντικό, τέλος, είναι να έχετε συνειδητοποιήσει τη δική σας, προσωπική ανάγκη να θρηνήσετε.

Αναπτυξιακές φάσεις κατανόησης του θανάτου

*Βρέφη και Νήπια: αντιλαμβάνονται ότι οι ενήλικες είναι λυπημένοι, αλλά δεν κατανοούν πραγματικά τη σημασία του θανάτου.

*Παιδιά Προσχολικής Ηλικίας: είναι πιθανό να αρνούνται το θάνατο σαν γεγονός, αλλά να το θεωρούν αναστρέψιμο. Συνδέουν, συχνά, ορισμένα γεγονότα και τη μαγική σκέψη με τις αιτίες του θανάτου.

*Πρώτες Τάξεις Δημοτικού: αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι ορισμένες συνθήκες μπορούν να καταλήξουν στο θάνατο. Αν ένα αεροπλάνο, για παράδειγμα, προσκρούσει πάνω σε ένα κτήριο, οι άνθρωποι θα σκοτωθούν.

*Σχολικής Ηλικίας: παιδιά σε αυτή την ηλικία έχουν την αντίληψη να καταλάβουν το θάνατο σαν ένα τελικό γεγονός που καταλήγει στην παύση όλων των λειτουργιών του σώματος.

*Εφηβεία: οι περισσότεροι έφηβοι αντιλαμβάνονται την έννοια του θανάτου. Κάποιοι θα αναζητήσουν φίλους και συγγενείς για παρηγοριά και κάποιοι θα αποσυρθούν για να θρηνήσουν. Νέοι με ιστορικό κατάθλιψης ή εξάρτησης από ουσίες θέλουν ιδιαίτερη προσοχή.

Νέλλη Κοκκινάκου - Ψυχολόγος

Πηγή:  kidshealth.org.nz

 National Association of School Psychologists, Helping children cope with loss, death and grief